ROLA MIKROFLORY

Mikroflora pochwy pełni kluczową funkcję w utrzymywaniu homeostazy układu moczowo-płciowego. Prawidłowa mikroflora jest bowiem głównym czynnikiem zabezpieczającym przed kolonizacją nabłonka pochwy drobnoustrojami niepożądanymi. W konsekwencji chroni przed rozwojem infekcji oraz stanów zapalnych.

Jakościowy i ilościowy skład mikroflory pochwy nie jest stały i podlega wahaniom w zależności od szeregu czynników. Należy tu wymienić przede wszystkim: przebyte choroby (np. cukrzycę, niedokrwistość), stosowane leki (antybiotykoterapia, leczenie hormonalne) oraz udział czynników zakaźnych (zakażenia grzybicze, bakteryjne, pasożytnicze czy wirusowe)¹.

Opisywane mikrośrodowisko zmienia się istotnie także wraz z wiekiem. Tuż po urodzeniu jest w dużym stopniu zbliżony składem do ekosystemu dorosłej kobiety. Przed rozpoczęciem okresu miesiączkowania składa się przede wszystkim z następujących rodzajów bakterii: Staphylococcus epidermidis, Bacteroides, Peptococcus, Porphyromonas, Gardnerella vaginalis oraz Diphteroidsm².

Pochwa zdrowej dorosłej kobiety jest skolonizowana przede wszystkim przez bakterie tlenowe z rodzaju Lactobacillus. Już ponad 100 lat temu została zauważona rola tych drobnoustrojów w zachowaniu równowagi mikrośrodowiska pochwy. Doderlein opisał potencjalny mechanizm procesu samooczyszczania, bazujący w znacznej mierze na wytwarzaniu kwasu mlekowego przez pałeczki z rodzaju Lactobacillus (zwane także pałeczkami Doderleina)³.

Nieobecność bakterii z rodzaju Lactobacillus w pochwie w okresie dziecięcym jest związana z odmiennym niż w późniejszym etapie odczynem tego środowiska (obojętne/ zasadowe, pH 7-8). Jeszcze inaczej kształtuje się sytuacja bakteriologiczna w pochwie kobiet w wieku około- i postmenopauzalnym⁴.

Nieobecność bakterii z rodzaju Lactobacillus jest skorelowana bezpośrednio z niedoborem estrogenów. W pochwie dorosłej zdrowej kobiety w wieku rozrodczym obserwuje się zdecydowaną dominację pałeczek kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus. Taki układ ekosystemu jest wskaźnikiem równowagi mikrośrodowiska pochwy i stanowi barierę dla drobnoustrojów chorobotwórczych. Metaanaliza przeprowadzona przez van de Wijgerta i wsp. jednoznacznie wykazała, że – w świetle aktualnej wiedzy – dominacja mikrobioty pochwy przez bakterie z rodzaju Lactobacillus odwrotnie koreluje z możliwością wystąpienia bakteryjnej waginozy⁵.

Jedną z najczęściej występujących dolegliwości kobiecych jest waginoza bakteryjna, zwana również bakteryjnym zakażeniem pochwy. Jest ona zaburzeniem równowagi między ilością poszczególnych rodzajów bakterii stanowiących fizjologiczne środowisko pochwy.

WAŻNE

Na stan fizjologicznej mikroflory pochwy mają wpływ:

• stan ogólny organizmu,
• stopień odporności organizmu,
• równowaga hormonalna,
• faza cyklu płciowego,
• wiek,
• choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, choroby tarczycy,
• higiena osobista,
• higiena życia płciowego,
• odżywianie (dieta bogata w węglowodany i cukier),
• przyjmowane leki (antybiotyki, doustne środki antykoncepcyjne),
• brachyterapia,
• zabiegi chirurgiczne na szyjce macicy i w pochwie.