Biegunką ostrą można również określić stan chorobowy, w którym zwiększa się objętość stolców, a masa stolca u niemowląt przekracza 10 g/kg mc/dobę, a u starszych dzieci powyżej 200 g/dobę. U niemowląt karmionych piersią stolce są częstsze i luźniejsze – u tych dzieci ostrą biegunką nazywamy stan, w którym dziecko oddało 6 lub więcej płynnych stolców w ciągu 24 godzin lub też gdy oddało jeden płynny stolec z domieszką składników patologicznych. Czas trwania biegunki ostrej nie przekracza 14 dni. Jeżeli biegunka ostra przedłuża się do ponad dwóch tygodni, wówczas mamy do czynienia z biegunką przewlekłą. Podrażnione jelita kurczą się i przyspieszają przesuwanie pokarmu.
PRZYCZYNY POWSTANIA BIEGUNKI
Biegunka jest powodowana przez szereg różnych czynników. Należy pamiętać, że ok. 60% biegunek ma nieznaną etiologię. Wśród dzieci będą to najczęściej infekcje przewodu pokarmowego na tle zakażeń wirusowych, bakteryjnych, pasożytniczych, uczulenia lub nietolerancje pokarmowe, błędy w żywieniu lub powikłania po antybiotykoterapii.
Źródłem biegunek może być nerwica, nadczynność tarczycy, uczulenia bądź nietolerancja pokarmów (np. mleka), leki, zatrucia pokarmowe, choroby układu pokarmowego (np. wrzodziejące zapalenie jelit), nowotwory. Za wywołanie biegunki może być odpowiedzialna inwazja bakteryjna błony śluzowej jelita lub ekspozycja jelita na działanie toksyn wytwarzanych przez mikroorganizmy. Biegunka może się pojawić w zakażeniach niezwiązanych z układem pokarmowym, takich jak zapalenie ucha środkowego, zapalenie płuc czy też grypa żołądkowa. Z reguły ustępuje po 2–3 dniach, ale może mieć charakter przewlekły i utrzymywać się nawet do paru miesięcy.
Biegunki bakteryjne są najczęściej spowodowane przez takie patogeny jak: Salmonella, E. coli, Campylobacter, Yersina, czerwonka bakteryjna, gronkowce, bakterie beztlenowe. Wśród wirusów najczęściej powodują biegunki: rotawirusy, adenowirusy, astrowirusy, koronowirusy.
RODZAJE BIEGUNEK
Kryterium podziału biegunek stanowią objawy i formy zaburzeń czynności jelit.
Biegunka osmotyczna – spowodowana obecnością trudno wchłanianych i osmotycznie czynnych substancji w świetle jelita, np. środków przeczyszczających, bądź brakiem enzymu laktazy. Biegunka z reguły ustępuje po zastosowaniu głodówki lub zaprzestaniu spożywania nietolerowanych pokarmów mlecznych.
Biegunka toksyczna (wydzielnicza) – powstaje w następstwie kontaktu z mikroorganizmami, których nie toleruje nasz organizm. Liczne bakterie (np. gronkowiec złocisty, Salmonella), wirusy bądź pierwotniaki wytwarzają toksyny. Wskutek ich działania komórki wydzielają duże ilości płynu i elektrolitów do światła jelita, rozcieńczając tym samym masy kałowe i powodując luźne wypróżnienie.
Domieszka krwi, ropy lub śluzu w stolcu może świadczyć o czerwonce bakteryjnej lub pełzakowej, a także o innych nieswoistych zapaleniach jelita grubego jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Biegunki mogą towarzyszyć antybiotykoterapii. Zażywanie niektórych antybiotyków narusza równowagę naturalnej flory bakteryjnej jelit. Antybiotyki niszczą nie tylko niepożądane bakterie, ale również te pożyteczne. Do przywrócenia właściwej flory bakteryjnej jelit służą preparaty zawierające probiotyki
.
